Nghị Quyết 198/2025/QH15 & Bài Toán Tăng Trưởng SME 2026: Cơ Hội Từ Chính Sách, Thách Thức Từ Thực Thi

Vào thứ Năm, ngày 13/11 vừa qua, Dreamplex hân hạnh được chọn là địa điểm tổ chức cuộc đối thoại chiến lược tại Dreamplex Private Trần Quốc Toản, quy tụ các đại diện từ Hội Nữ Doanh nhân TP.HCM (Hawee), UN Women, và Cục Phát triển Doanh nghiệp (Bộ Kế hoạch & Đầu tư).

Cuộc gặp gỡ không chỉ dừng lại ở việc thảo luận; đó là một phiên làm việc thực tế nhằm tháo gỡ những “điểm nghẽn” giữa chính sách vĩ mô và năng lực thực thi của doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME), đặc biệt là doanh nghiệp do nữ làm chủ. Các vấn đề nóng như rào cản tiếp cận vốn, sự thiếu hụt thông tin chính thống và gánh nặng thủ tục đã được đặt lên bàn nghị sự.

Đối với các CEO và Chủ doanh nghiệp SME, Nghị quyết này mang đến một cơ hội kép: tối ưu hóa chi phí vận hành (OPEX) thông qua các ưu đãi thuế/đất đai và tiếp cận nguồn vốn giá rẻ thông qua cơ chế ESG. Tuy nhiên, cơ hội này đi kèm với một yêu cầu bắt buộc: sự minh bạch hóa và năng lực quản trị chuẩn mực.

Bài viết này tổng hợp những điểm cốt lõi từ Nghị quyết 198/2025/QH15 và những insight đắt giá từ cuộc họp này để giúp các CEO, lãnh đạo doanh nghiệp chuẩn bị cho năm tài chính 2026.

1. Phân Tích Chuyên Sâu “06 Chính Sách Vàng”: Dòng Tiền & Lợi Nhuận

Dựa trên Nghị quyết 198 và các báo cáo từ Cục Phát triển Doanh nghiệp, dòng tiền của doanh nghiệp sẽ được tối ưu hóa trực tiếp qua 6 trụ cột chính.

A. Thuế & Phí: tối ưu hóa dòng tiền ngắn hạn

Chính sách thuế mới là đòn bẩy tài chính mạnh mẽ nhất để cải thiện biên lợi nhuận ròng.

• Miễn 100% thuế TNDN trong 3 năm đầu: Áp dụng cho SME khởi nghiệp sáng tạo (innovative). Đây là cơ hội để tái đầu tư lợi nhuận vào R&D và mở rộng thị trường mà không lo áp lực thuế. –> Nếu bạn đang có kế hoạch spin-off (tách công ty con) hoặc khởi tạo dự án mới, hãy cân nhắc thành lập pháp nhân mới vào đầu 2026 để tận dụng ưu đãi này.
• Giảm 50% thuế TNCN cho nhân sự chất lượng cao: Áp dụng cho chuyên gia, nhà khoa học làm việc tại các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, khu công nghệ cao. –> Sử dụng chính sách này như một phần của gói lương thưởng (Compensation & Benefits) để thu hút nhân tài cấp cao (C-level, Tech Lead) mà không làm tăng quỹ lương thực tế.
• Bãi bỏ lệ phí môn bài: Từ 01/01/2026, lệ phí môn bài sẽ được bãi bỏ. Dù số tiền không lớn, nhưng nó giảm bớt một thủ tục hành chính, giúp bộ máy kế toán tinh gọn hơn.

B. “Tín dụng xanh” (green credit) & ESG: tiếp cận vốn rẻ dài hạn

Đây là xu hướng không thể đảo ngược. Nghị quyết 198 hỗ trợ lãi suất 2%/năm cho các dự án đạt chuẩn ESG (Môi trường – Xã hội – Quản trị).

• Bối cảnh: Lãi suất vay thương mại đang ở mức cao. Việc được cấp bù lãi suất 2% tương đương với việc giảm chi phí vốn vay (Cost of Capital) đáng kể, trực tiếp cải thiện ROI của dự án.
• Hành động: Nên xây dựng lộ trình ESG ngay từ bây giờ. Bắt đầu bằng các báo cáo kiểm kê khí nhà kính đơn giản hoặc các chứng chỉ xanh cơ bản để đủ điều kiện tiếp cận gói vay này.

C. Đất đai & hạ tầng: giảm gánh nặng CAPEX

Chi phí thuê đất khu công nghiệp đang tăng chóng mặt. Nghị quyết 198 can thiệp vào phạm trù này bằng cách:

• Bắt buộc các KCN phải dành quỹ đất cho SME thuê lại.
• Giảm 30% tiền thuê đất trong 5 năm đầu tại các KCN, cụm công nghiệp, vườn ươm công nghệ.
• Phân tích: Đối với các doanh nghiệp sản xuất, chi phí thuê đất chiếm tỷ trọng lớn trong CAPEX. Việc giảm 30% trong 5 năm đầu giúp doanh nghiệp vượt qua giai đoạn “tử thần” (thường là 3-5 năm đầu) khi dòng tiền chưa ổn định.

D. Thị trường đầu ra: cơ hội từ mua sắm công (public procurement)

Các gói thầu công dưới 20 tỷ đồng sẽ ưu tiên dành riêng cho SME (đặc biệt là doanh nghiệp do phụ nữ/người yếu thế làm chủ).

Cơ hội: Thị trường mua sắm công tại Việt Nam có quy mô lớn nhưng rào cản gia nhập cao. Chính sách này tạo ra một “sân chơi riêng” cho SME, giảm bớt sự cạnh tranh không cân sức với các “ông lớn”.

E. Công nghệ & đào tạo: nâng cao năng lực cạnh tranh

Nhà nước sẽ đài thọ chi phí đào tạo quản trị, kế toán và cung cấp miễn phí nền tảng số.

Lợi ích: Giảm chi phí đào tạo nhân sự (L&D budget). Doanh nghiệp có thể tập trung ngân sách đào tạo vào các kỹ năng chuyên sâu, đặc thù ngành.

F. Pháp lý & thanh tra: giảm rủi ro vận hành

Cơ chế “thanh tra không quá 1 lần/năm” và chuyển từ “tiền kiểm” sang “hậu kiểm”.

Ý nghĩa: Giảm thiểu sự gián đoạn hoạt động kinh doanh do các đoàn thanh kiểm tra. Tuy nhiên, “hậu kiểm” đồng nghĩa với việc doanh nghiệp phải tự chịu trách nhiệm cao hơn. Sai phạm phát hiện sau hậu kiểm thường có mức phạt nặng hơn.

2. Chiến Lược Hành Động: Lộ Trình 3 Bước Cho CEO & Đội Ngũ Điều Hành

Dựa trên thực tế thảo luận giữa Hawee và Cục Phát triển Doanh nghiệp, khoảng cách từ chính sách đến thực thi là rất lớn. Để không bị bỏ lại, các C-level cần hành động ngay.

Bước 1: “Minh bạch hóa” – điều kiện tiên quyết (ngay bây giờ)

Nghị quyết yêu cầu xóa bỏ thuế khoán hộ kinh doanh từ 2026. Điều này có nghĩa: Nhà nước muốn quản lý dựa trên dữ liệu thực. Các doanh nghiệp vừa và nhỏ cần phải:

• Chuyển đổi hộ kinh doanh lên doanh nghiệp (nếu chưa thực hiện).
• Áp dụng phần mềm kế toán, hóa đơn điện tử chuẩn.
• Kiểm toán nội bộ sơ bộ để đảm bảo số liệu tài chính “sạch”. Dữ liệu minh bạch là “tấm vé” duy nhất để tiếp cận Quỹ Phát triển SME và các gói hỗ trợ lãi suất.

Bước 2: Kết nối & tận dụng sức mạnh hiệp hội (Q1/2026)

Doanh nghiệp đơn lẻ thường gặp khó khăn trong các thủ tục hành chính (“cơ chế xin-cho”). Vậy nên:

• Tham gia tích cực vào các hiệp hội ngành nghề (vd Hawee, VCCI, các hội doanh nhân trẻ)
• Sử dụng hiệp hội như một đơn vị “bảo chứng” (endorsement) khi nộp hồ sơ xin ưu đãi. Các cơ quan quản lý thường ưu tiên xử lý hồ sơ thông qua kênh Hiệp hội vì độ tin cậy cao hơn và giảm tải khâu thẩm định sơ bộ.

Bước 3: Tái cấu trúc các hạng mục đào tạo (Q2/2026)

• Cắt giảm ngân sách đào tạo các kỹ năng cơ bản (kế toán, luật, quản trị cơ bản) -> Sử dụng các khóa học miễn phí từ chính sách hỗ trợ.
• Dồn ngân sách vào đào tạo Lãnh đạo Chiến lược, Chuyển đổi số chuyên sâu, hay như Kỹ năng bán hàng B2B – những thứ tạo ra doanh thu trực tiếp.

3. Quản Trị Rủi Ro & Những Điều Cần Lưu Ý

Từ bài học của các chính sách hỗ trợ trước đây (như gói hỗ trợ Covid-19), doanh nghiệp cần tỉnh táo trước các rủi ro sau:

Rủi ro “Định danh” (Identity)

• Nhiều chính sách ưu đãi cho “Doanh nghiệp do nữ làm chủ” yêu cầu tỷ lệ sở hữu 51%. Thực tế, nhiều nữ founder chỉ nắm 30-40% sau các vòng gọi vốn.
• Giải pháp: Rà soát lại Điều lệ công ty và Cấu trúc cổ đông (Cap Table). Cân nhắc các thỏa thuận ủy quyền biểu quyết hoặc tái cấu trúc sở hữu nội bộ nếu lợi ích từ chính sách ưu đãi đủ lớn.

Rủi ro “Độ trễ chính sách”

• Nghị quyết có hiệu lực, nhưng Thông tư hướng dẫn thường chậm từ 3-6 tháng.
• Giải pháp: Đừng chờ đợi hướng dẫn chi tiết mới bắt đầu chuẩn bị. Hãy chuẩn bị sẵn hồ sơ năng lực, báo cáo tài chính, báo cáo ESG theo các tiêu chuẩn chung (như GRI, ISO) ngay từ bây giờ. Khi cổng đăng ký mở, hồ sơ của doanh nghiệp bạn sẽ dễ được xem xét đầu tiên.

Rủi ro “Hậu kiểm”

• Chuyển sang hậu kiểm nghĩa là doanh nghiệp được tự do làm trước, nhưng nếu sai sẽ bị phạt rất nặng (truy thu thuế, phạt hành chính, thậm chí hình sự).
• Giải pháp: Đầu tư vào bộ phận Pháp chế (Legal) hoặc thuê tư vấn luật thường xuyên. Chi phí tư vấn luật rẻ hơn nhiều so với chi phí nộp phạt.

Một trong những bước đi thiết thực nhất để đón đầu các lợi ích này là tối ưu hóa gánh nặng vận hành ngay lập tức. Giải pháp văn phòng linh hoạt của Dreamplex được thiết kế như một công cụ chiến lược cho chính mục tiêu này. Bằng việc hợp nhất chi phí thuê, tiện ích và dịch vụ hành chính vào một khoản mục OPEX duy nhất và có thể dự báo trước, doanh nghiệp có thể giải phóng đáng kể dòng tiền và nguồn lực quản lý.

Mô hình ‘vận hành tinh gọn’ này không chỉ giúp nâng cao tính minh bạch tài chính – điều kiện tiên quyết để tiếp cận các ưu đãi tín dụng từ Nghị quyết 198 – mà còn chứng minh một cấu trúc quản trị linh hoạt, hiệu quả về chi phí, yếu tố luôn được các nhà đầu tư và quỹ hỗ trợ nhà nước ưu tiên.

Nghị quyết 198 là “làn gió mới”, nhưng chỉ dành cho những “cánh buồm” đã được chuẩn bị kỹ càng.

Cuộc họp tại Dreamplex Trần Quốc Toản vừa qua là bước khởi đầu cho chuỗi hoạt động kết nối nguồn lực. Doanh nghiệp cần chủ động minh bạch hóa và tăng cường kết nối để biến chính sách thành lợi nhuận thực tế.

Sẵn sàng chuẩn bị để có thêm lợi thế cho 2026?

Dreamplex – Kiến tạo không gian làm việc tăng trưởng cùng doanh nghiệp